دوزبانگی به معنی توانایی صحبت کردن و درک کردن به دو زبان مهارتی قابل تحسین است که دنیایی از مزایا را برای فرد دوزبانه به همراه می‌آورد؛ از تقویت مهارت‌های شناختی گرفته تا تاثیر آن روی آشنایی با فرهنگ‌های دیگر و باز شدن دریچه‌های علم و دانش. اما مانند هر جنبه‌ای دیگر از رشد کودک، باورهای درست و غلطی درباره دوزبانگی وجود دارد. از جمله این موارد می‌توان به دو زبانگی و لکنت زبان اشاره کرد.
برای بسیاری از والدینی که در ابتدای مسیر پرورش کودک دوزبانه هستند، این پرسش ممکن است پیش بیاید که آیا دوزبانگی باعث لکنت کودکان می شود؟ در این مقاله از وبلاگ همه چیزدان با ما همراه باشید تا بیشتر به موضوع ارتباط دو زبانگی و لکنت زبان در کودکان بپردازیم.
لکنت زبان و علل آن
برای درک ارتباط بین دوزبانگی و لکنت زبان، لازم است که ابتدا لکنت زبان را درک کنیم. لکنت زبان یک اختلال ارتباطی است که با اختلال در جریان عادی گفتار، شامل تکرار صداها، هجاها یا کلمات، و همچنین مکث‌های طولانی مشخص می‌شود.
علل ایجاد لکنت زبان
رشد لکنت که معمولاً در اوایل کودکی ظاهر می‌شود، ممکن است بر اثر علل مختلفی ایجاد شده باشد؛ از جمله: زمینه‌های وراثتی، اختلالات شنیداری، بحران‌های روانی و روحی، محیط پر تنش در خانواده، وجود استرس و اضطراب در کودک، عقب ماندگی ذهنی و … .
رد کردن باور لکنت گرفتن کودک به دلیل دوزبانگی
همانطور که اشاره شد ریشه لکنت زبان در کودکان بیشتر در ترس و اضطراب کودک است که این موضوع ممکن است هم در کودکان تک زبانه و هم در کودکان چند زبانه رخ دهد و برای رفع آن بایستی ریشه اضطراب و ترس کودک از بین رود.
ممکن است هم زمان با ایجاد یک تنش در زندگی کودک، والدین تصمیم به شروع فرایند دوزبانه شدن او بگیرند و پس از مدتی این تصور اشتباه به وجود آید که دوزبانگی و لکنت زبان کودک به هم مرتبط بودند. در حالیکه در مقابل، دوزبانگی با طیف وسیعی از مزایای شناختی، از جمله افزایش کارکردهای مغز، بهبود مهارت‌های حل مسئله و افزایش انعطاف‌پذیری زبانی همراه است.
البته این درست است که کودکان چند زبانه گاهی هنگام صحبت کردن مکث می‌کنند و به دنبال واژه مناسب می‌گردند؛ اما این به معنی لکنت زبان نیست و این مساله به مرور زمان با بالا تر رفتن سن کودک و بیشتر در معرض زبان‌های مد نظر بودن حل خواهد شد.
مقالات مرتبط:
بایدها و نبایدها در پرورش کودک دوزبانه با کارتون و انیمیشن
بهترین سن پرورش کودک دوزبانه – تا چه زمانی فرصت دارم؟
باورهای اشتباه درباره دوزبانه شدن کودکان
نکاتی برای جلوگیری از لکنت زبان در پرورش کودک دوزبانه
والدینی که پرورش کودک دوزبانه را شروع کرده‌اند یا در نظر دارند زبان دومی را به کودک خود آموزش دهند، با توجه به نکات زیر می‌توانند از بروز اختلالات گفتاری از جمله لکنت زبان در کودک خود پیشگیری کنند:
- به زبان مادری با فرزند خود صحبت کنید: در طول فرآیند پرورش کودک دوزبانه به هیچ عنوان از زبان مادری غافل نشوید و حتما به زبان مادری با فرزند خود گفتگو و تعامل کنید؛ هر چیزی که در محیط اطرافش می‌بیند، از غذا گرفته تا وسایل بازی و … برای او توضیح دهید تا گوشش به کلمات و جملات مختلف عادت کند و کم کم آنها را به کار برد. توجه کنید در شبانه روز همواره بیشترین زبانی که کودک باید بشنود و با آن ارتباط برقرار کند، زبان مادری است.
- ایجاد محیط زبانی غنی از زبان مادری: علاوه برا تعامل مستقیم والدین با کودک از رسانه‌ها، موسیقی‌ها به زبان مادری نیز باید استفاده شود؛ کودک باید حتما به طور روزانه در محیطی که سایر افراد خانواده یا همسالان کودک به زبان مادری حرف می‌زنند قرار بگیرد.
- عدم انتقال استرس و فشار به کودک: همانطور که گفته شد، یکی از عوامل اصلی بروز لکنت زبان استرس و اضطراب در کودک است. سعی کنید محیط خانواده را تا حد امکان با آرامش حفظ کنید و همچنین در فرآیند دوزبانه شدن کودک با کارتون‌ها هیچ فشار و اجباری به او برای تماشای انیمیشن‌ها وارد نکنید.
- کتاب خواندن برای کودک: کتاب خواندن به زبان مادری روی پیشرفت زبانی او بسیاری تاثیرگذار است و باعث می‌شود دایره لغات او به طرز چشمگیری افزایش پیدا کند؛ پس از مطالعه منظم به همراه فرزند خود غافل نشوید.
- تثبیت روال‌های زبانی: روال‌های زبانی ثابت را ایجاد کنید تا به کودک کمک کنید بین دو زبان تفاوت قائل شود. به عنوان مثال، ساعات خاصی از شبانه‌روز را به تماشای کارتون‌های انگلیسی اخنتصاص دهید، هنگام فعالیت‌های خاص مثلا لباس پوشیدن یا غذا خوردن با فرزند خود به زبان مادری ارتباط برقرار کنید و … .
- صبوری و پشتکار: اگرچه صبوری و پشتکار عامل موفقیت در رسیدن به اکثر اهداف زندگی است، اما به طور خاص در مورد به زبان آمدن کودک و صحبت کردن بدون نقص او تاثیر چشمگیر دارد.
نتیجه‌گیری درباره دو زبانگی و لکنت
در پایان، می‌توان گفت که ادعای اینکه دوزبانگی باعث لکنت زبان در کودکان می‌شود، یک باور نادرست است است که توسط شواهد علمی قوی پشتیبانی نمی‌شود. عوامل بسیار دیگری از جمله: وجود محیط تنش زا در خانواده، استرس کودک، سابقه لکنت در خانواده و … از عوامل اصلی بروز لکنت زبان در کودکان است. برعکس، پذیرش و ترویج دوزبانگی به کودکان فرصتی برای به دست آوردن مزایایی در زمینه مهارت‌های شناختی، فرهنگی و زبانی می‌دهد.
به عنوان والدین یک کودکی که در مسیر دوزبانه شدن قرار دارد توصیه می‌کنیم با رعایت نکات و اصول پرورش کودک دوزبانه، تعامل به زبان مادری به طور روزانه و داشتن پشتکار و استمرار در این مسیر، با هزینه اندک دوزبانگی را به آینده کودک خود هدیه دهید.
